بانک مرکزی پاکستان: اسکناسهای جدید تقلبی اند!
بانک مرکزی پاکستان تکذیب کرد: «هیچ سری جدید اسکناسی در ۲۰۲۵ معرفی نمیشود؛ ویدئوهای منتشرشده جعلیاند»
در پی انتشار ویدئوها و پستهایی در شبکههای اجتماعی که ادعا میکردند اسکناسهای جدید یا نسخههای «پلیمری / بازطراحیشده» پاکستان از اواسط ۲۰۲۵ در دست توزیع قرار گرفتهاند، بانک مرکزی پاکستان (State Bank of Pakistan — SBP) بهصراحت این ادعاها را تکذیب کرد و خبرهای منتشرشده را «غیردقیق و گمراهکننده» خواند. منابع خبری معتبر نیز با استناد به بیانیهٔ رسمی SBP تاکید کردهاند که هیچ برنامهای برای معرفی یا انتشار سری جدید اسکناسها در سال جاری وجود ندارد.
چه اتفاقی افتاد؟ شایعه، ویدئو و «اسکناسهای لونامبر»
در روزهای اخیر ویدئوهایی در تیکتاک، واتساپ و سایر بسترهای اجتماعی دستبهدست شد که اسکناسهایی با طراحی متفاوت (شامل طرحهای گرافیکی نو و نمونههایی که شمارهٔ سریال آنها بسیار پایین یا «لو-نامبر» نشان داده میشد) را بهعنوان «نسخهٔ جدید بانک» معرفی میکردند. در برخی نقاط گزارش شد که فروشندگان یا واسطههایی اینگونه نمونهها را بهعنوان «نمونههای رونماییشده» یا «نمونههای پیشانتشاری با شمارهٔ خاص» بهفروش میرسانند؛ موضوعی که باعث سردرگمی و نگرانی میان شهروندان و مجموعهداران شد. چند سازمان رسانهای و تیمهای بررسی واقعیت (fact-check) نیز نشان دادند که تصاویر و ویدئوهای منتشرشده با طراحیهای قبلی یا با نمونههای مفهومی که از مسابقات طراحی یا نمونههای غیررسمی گرفته شدهاند، ترکیب شدهاند.
واکنش رسمی SBP — تکذیب، هشدار و توصیه
SBP در بیانیهای رسمی اعلام کرد: «طراحی یا انتشار هیچ اسکناس جدیدی در سال ۲۰۲۵ در دستور کار نیست، اسکناسهای فعلی (از ۱۰ تا ۵۰۰۰ روپیه) همچنان قانونی و معتبرند و هرگونه ادعا دربارهٔ معرفی سری جدید، تولید پلیمری یا ممنوعیت اسکناسهای دارای علامت/خراش تکذیب میشود». بانک مرکزی از شهروندان خواسته صرفاً به اطلاعیههای رسمی این بانک اعتماد کنند و از خرید، فروش یا پذیرفتن اسکناسهای ادعاشده بهعنوان «نسخه جدید» خودداری نمایند. همچنین SBP بهصراحت نسبت به آسیبپذیری جامعه در برابر «کلاهبرداریهای مرتبط با اسکناسهای نایاب/لو-نامبر» هشدار داد.
سابقهٔ موضوع — چرا مردم فکر میکنند اسکناس جدید میآید؟
لازم به ذکر است که SBP در ژانویهٔ ۲۰۲۴ روند رسمیِ «آغاز طراحی سری جدید اسکناسها» را اعلام کرده بود و مسابقات/فرآیندهایی برای دریافت طرحهای پیشنهادی برگزار شد؛ اما اعلام آغاز روند طراحی بهمعنای «انتشار فوری» اسکناس جدید نیست. این تفاوتِ زمانی (از مرحلهٔ طراحی تا تصویب و چاپ) معمولاً چند ماه تا چند سال طول میکشد و تا وقتی که تصویب دولتی و اطلاعیهٔ رسمی صادر نشود، هیچ اسکناس جدیدی در گردش قرار نخواهد گرفت. اشتباه گرفتن طرحهای مفهومی یا نمونههای مسابقهای با اسکناسهای انتشاری، منشأ بسیاری از شایعات اخیر بوده است.
پیام برای مجموعهداران و خریداران: ۵ توصیهٔ فوری
1. قبل از خرید هر اسکناس «لو-نامبر» یا ادعاشدهٔ جدید، از منبع رسمی استعلام بگیرید. به صفحۀ اطلاعیههای SBP مراجعه کنید یا از نمایندگیهای رسمی سوال کنید.
2. از خرید اسکناسهایی که با عنوان «نسخهٔ پیشانتشار / نمونهٔ رونمایی» فروخته میشوند، خودداری کنید. این موارد اغلب جعلی یا ترکیبی از طرحهای مفهومیاند.
3. به دنبال علائم امنیتی معتبر باشید: واترمارک، نوار امنیتی، میکروتکست و دیگر ویژگیهای رسمی هر برگ اسکناس را از سایت SBP یا منابع رسمی یاد بگیرید.
4. اگر با پیشنهاد «رزرو اسکناس جدید» یا «مزایدهٔ شمارههای پایین» مواجه شدید، هوشیار باشید. این نوع پیشنهادات اغلب ترفندی برای کلاهبرداری است.
5. برای مجموعهداران: در صورتی که آیتمی با برچسب «لوی-نامبر جدید» به شما پیشنهاد شد، ابتدا از اصالت آن با کارشناسان معتبر مطمئن شوید و از پرداخت پیشپرداخت به فروشندگان نامعتبر خودداری کنید.